Infiltratie en radiofrequente behandeling van de nervus occipitalis

Wat is de nervus occipitalis?

De nervus occipitalis, ook wel achterhoofdzenuw genoemd, bevindt zich op het achterhoofd, net onder de huid. We spreken over de nervus occipitalis major, de grote achterhoofdzenuw en over de nervus occipitalis minor, de kleine achterhoofdzenuw. Deze zenuwen kunnen in sommige gevallen een belangrijke oorzaak van chronische hoofdpijn zijn.

Mogelijke oorzaken van deze hoofdpijn zijn: beschadiging van deze zenuwen (bv. door een ingreep), een verhoogde druk op de plaats waar deze zenuwen ter hoogte van de nekwervels uit het ruggenmerg tevoorschijn komen (bv. bij arthrose of reuma). Andere mogelijke oorzaken zijn spanningshoofdpijn of spierpijn van de nekspieren. Er is niet altijd een duidelijke oorzaak aanwezig. Wel is zeker dat pijnprikkels via de zenuwbanen naar de hersenen geleid worden.

Wat is een infiltratie van de nervus occipitalis?

Bij een infiltratie wordt deze zenuw verdoofd met een lokaal verdovingsmiddel met of zonder corticoïden. Na deze proefinfiltratie gaat de arts na of uw klachten tijdelijk verminderd zijn.

Wat is een radiofrequente behandeling van de nervus occipitalis?

Hierbij wordt de nervus occipitalis behandeld met een bepaald soort elektrische stroom: dit heet een denervatie of radiofrequente (RF) laesie.

Via een denervatie wordt de pijngeleiding van de nervus occipitalis stilgelegd en kan een langduriger pijnstilling bekomen worden.

Deze behandeling wordt alleen uitgevoerd wanneer u in het verleden al een infiltratie van deze zenuw hebt gehad, waarbij de pijn goed, maar slechts tijdelijk onder controle was.

Hoe zijn de resultaten na een denervatie?

Vaak is er een tijdelijke of gedeeltelijke verbetering van de klachten. Dit effect verschijnt vaak pas na enkele weken en kan maar volledig beoordeeld worden na zes tot acht weken.

Garantie op beterschap kan spijtig genoeg niet gegeven worden: de onderliggende oorzaak (bv. slijtage) wordt door de denervatie immers niet weggenomen. Het is bijgevolg mogelijk dat de denervatie, ondanks een positieve proefbehandeling, onvoldoende beterschap biedt.

Wanneer er wel beterschap is en als de pijn na verloop van tijd terugkomt, kan de denervatie herhaald worden.

Nevenwerkingen en verwikkelingen

Hoewel de techniek en de producten erg veilig zijn, zijn er toch enkele nevenwerkingen en verwikkelingen beschreven:

Tijdelijke pijn op de insteekplaats is niet ongebruikelijk of verontrustend. De eerste dagen na de infiltratie kan er eveneens tijdelijk napijn optreden in het achterhoofd. U kunt hiervoor pijnstillers innemen.
De corticoïden (indien toegediend) kunnen enkele nevenwerkingen hebben zoals: (tijdelijke) gewichtstoename, spierzwakte, rood gelaat, ontregeling van het bloedsuikergehalte, effect op het bot (botontkalking/osteoporose). Deze nevenwerkingen treden over het algemeen pas op indien er verschillende infiltraties na elkaar plaatsvinden.
Na de infiltratie kunnen uw bloeddruk en polsslag tijdelijk dalen: dit is te wijten aan de plaatselijke verdoving. Ook tijdelijke duizeligheid is beschreven. Daarom wordt u na de procedure nog een tijdje geobserveerd.
Allergische reacties op latex, ontsmetting, of toegediende producten zijn steeds mogelijk. Vermeld steeds aan de verpleegkundige of arts of u gekende allergieën hebt.
Ernstige verwikkelingen zoals bloedingen, infectie en zenuwbeschadiging zijn mogelijk, maar gelukkig erg zeldzaam.

Hoe verloopt de infiltratie?

Vooraf krijgt u een infuus
U ligt meestal in buikligging.
Het achterhoofd wordt ontsmet en de punctieplaats wordt aangeduid.
De correcte positie kan worden opgespoord met echografie of met elektrostimulatie. Bij elektrostimulatie wordt na het plaatsen van de naald een kleine elektrische stroom in de naald opgewekt. U moet dan mondeling aangeven waar en wanneer u deze stroom voelt op het moment dat deze verschijnt. Wanneer u de opgewekte stroom niet of onvoldoende voelt, moet de naald soms herplaatst worden.
Daarna wordt het pijnstillend mengsel ingespoten. Tijdens de inspuiting kunt u druk of pijn gewaarworden in het achterhoofd.
De behandeling duurt ongeveer 10 minuten. U wordt daarna nog een tijdje geobserveerd.
Na toestemming van de pijnarts kan u het ziekenhuis verlaten.
Zodra de arts nog eens bij u geweest is, kan u terug naar huis.

Hoe verloopt de denervatie?

Vooraf krijgt u een infuus.
U ligt meestal in buikligging.
Het achterhoofd wordt ontsmet en de punctieplaats wordt aangeduid.
De correcte positie kan worden opgespoord met echografie of met elektrostimulatie.
In de naalden wordt een elektrische stroom gestuurd.
U geeft mondeling aan (dus niet aanwijzen!) waar en wanneer u deze stroom voelt (een prikkelend gevoel of tintelingen). Wacht niet tot wanneer de stroom maximaal is, maar zeg het van zodra u de prikkeling gewaarwordt. Op deze manier gaan we na hoe ver de naald zich van de zenuw bevindt.
Wanneer u de opgewekte stroom niet of te laat voelt, moeten de naalden herplaatst worden.
Vervolgens wordt een ander soort stroom toegediend, dit kan leiden tot spiersamentrekkingen.
Tot slot worden de zenuwtakjes verdoofd en daarna wordt de eigenlijke behandeling (het opwarmen van de naalden tot 42°C) uitgevoerd.
U wordt daarna nog ongeveer 30 min geobserveerd.
Zodra de arts nog eens bij u geweest is, kan u terug naar huis.

Bijzondere aandachtspunten en voorzorgen

Houd er rekening mee dat u de dag van de infiltratie geen voertuigen mag besturen of machines mag bedienen. U moet zeker een begeleider (chauffeur) voorzien. Als dat niet het geval is, zal de behandeling uitgesteld worden.

Wanneer u ’s morgens komt, moet u nuchter zijn vanaf middernacht. Uw normale ochtendmedicatie mag u innemen met een slokje water. Uitzondering: medicatie voor diabetes en bepaalde bloedverdunners mag u niet innemen.
Wanneer de infiltratie gepland is in de namiddag, mag u een licht ontbijt nemen tot 8.00u.
Als u diabetes (suikerziekte) hebt en behandeld wordt met insuline, kunnen de corticoïden een tijdelijke verhoging van het suikergehalte in uw bloed veroorzaken.
Als er een mogelijkheid bestaat dat u zwanger bent, wordt de infiltratie best niet uitgevoerd.
Het is aangewezen om bepaalde bloedverdunnende geneesmiddelen op voorhand te stoppen. Dit zal tijdens de voorafgaande consultatie besproken worden.
Indien u een infectie doormaakt (bv. keelontsteking, tandabces, luchtweginfectie, maag- of darminfectie, blaasinfectie, lokale infectie in de regio waar de infiltratie uitgevoerd wordt, behandeling met een antibioticum, …) kan het nodig zijn om de infiltratie uit te stellen.

Kostprijs

Alle pijnartsen van het pijncentrum zijn volledig geconventioneerd. Dit wil zeggen dat we de officiële tarieven aanrekenen, zoals ze voorzien zijn door het RIZIV. We rekenen geen ereloonsupplementen aan.
Deze behandelingen heeft een therapeutisch karakter en wordt dus vrijgesteld van BTW.

Tot slot

Na de behandeling stuurt de pijnarts een (elektronisch) verslag van de procedure door naar uw huisarts en eventueel naar de verwijzende arts-specialist.
Moesten er zich na de behandeling problemen voordoen, dan verwittigt u best uw huisarts. Dat is de aangewezen persoon om uw vragen te beantwoorden of u eventueel door te verwijzen.

Praktische info

De behandeling vindt plaats op onze campus in Dendermonde, Kroonveldlaan 50.

Wij raden u aan om ruim op tijd te komen, 30 minuten vóór het tijdstip van de afspraak.
Breng steeds uw identiteitskaart mee.
Vermeld vooraf aan de verpleegkundige of arts of bepaalde documenten moeten ingevuld worden
(sociaal verlof, brief adviseur, documenten hospitalisatieverzekering,…).

Voor vragen, opmerkingen of annulatie kan u terecht bij het pijnsecretariaat:

Maandag tot en met vrijdag, tussen 8.00 en 17.00 uur, op het nummer 052 25 22 58,

of bij de medewerkers van het afsprakenbureau op het nummer 052 25 25 05.