Wat is pijn?
Acute pijn
Acute pijn heeft een signaalfunctie. Wanneer u bijvoorbeeld uw enkel breekt, veroorzaakt dat pijn.
De behandeling ervan vraagt een oorzakelijke aanpak (in ons geval met een gips of een operatie) en een symptomatische aanpak (pijnstillende behandeling). Wanneer het letsel hersteld is, verdwijnt de pijn meestal volledig.
Chronische pijn
Het kan echter ook gebeuren dat de pijn aanhoudt wanneer het letsel hersteld is (in ons geval is dat als de breuk geheeld is). Een oorzakelijke aanpak is dan soms niet meer mogelijk. De pijn heeft dan ook geen signaalfunctie meer. Als de pijn langer dan drie maanden aanhoudt, spreken we van chronische pijn.
Die pijn kan een belangrijke weerslag hebben op het globale functioneren van de patiënt. Patiënten met chronische pijn bekijken het leven vaak niet meer door een roze bril, maar door een grijze of een zwarte. Dat kan leiden tot neerslachtige gevoelens.
Er kunnen op professioneel gebied moeilijkheden ontstaan, met eventueel financiële gevolgen. Relaties en het sociale leven kunnen onder druk komen te staan. Pijn kan ook leiden tot angst om te bewegen, omdat bewegen pijn uitlokt. Daardoor hebben veel patiënten met chronische pijn een slechte conditie.
De aanpak van acute of chronische pijn
Het onderscheid tussen acute en chronische pijn bepaalt ook het verschil in aanpak.
Snelle pijncontrole bij acute pijn
Bij een acute pijn gaat men snel inzetten op een oorzakelijke behandeling en op snelle pijn- en symptoomcontrole door middel van pijnstillers en interventionele behandelingen: die behandelingen (bv. epidurale infiltraties) worden door onze anesthesisten-pijnartsen uitgevoerd, samen met gespecialiseerde verpleegkundigen. Vaak volstaat een dergelijke “monodisciplinaire” aanpak.
In de aanwezigheid van “medische alarmsymptomen” (de zogenaamde “red flags” – “rode vlaggen” – bv. plotse verlammingsverschijnselen) zullen wij de patiënt echter verwijzen naar andere disciplines, zoals bijvoorbeeld neurochirurgie of orthopedie.
Verbetering van de globale levenskwaliteit bij chronische pijn
Bij de aanpak van chronische pijn ligt de focus niet zozeer op het “pijnvrij” maken (alhoewel we dit nastreven), maar op een verbetering van de globale levenskwaliteit van de patiënt, zowel op lichamelijk, geestelijk als sociaal vlak. Dit is de “bio-psycho-sociale aanpak”.
Vaak worden er wel nog pijnstillers voorgeschreven en behandelingen uitgevoerd, maar om de levenskwaliteit te verbeteren is een “multidisciplinaire” aanpak met het hele pijnteam vaak aangewezen:
- Pijnverpleegkundigen (informeren, opvolgen pijnbeleid, …)
- Sociaal verpleegkundigen (informeren, opvolgen werk-, thuis- en familiale situatie, …)
- Pijnpsychologen (aanpak van depressieve gevoelens, stressfactoren, coaching, …)
- Kinesitherapie en ergotherapie (aanpak van slechte conditie, revalidatie, …)
- Pijnsecretariaat (invullen en afstemmen agenda’s)
- Nauwe samenwerking met de collega’s van fysische geneeskunde, neurochirurgie, orthopedie en neurologie
- Last but not least: de patiënt zelf. Die kan je vergelijken met een renner die door een wielerploeg (het pijnteam) begeleid wordt. Hoe meer motivatie de renner heeft om er het beste van te maken en hoe meer energie hij zelf investeert, hoe beter het resultaat zal zijn.
