Infiltratie en radiofrequente behandeling van de facetgewrichten

Wat is een facetgewricht?

De facetgewrichten zijn de gewrichtjes die de verschillende wervels achteraan met elkaar verbinden. Deze gewrichten spelen een belangrijke rol in de stabiliteit en de beweging van de wervelkolom.

Bij pijn uitgaande van deze gewrichtjes kunnen facetinfiltraties overwogen worden.

De facetgewrichten kunnen vervormd geraken door ouderdom of zware arbeid, maar het kan ook spontaan optreden. Vaak gaat dit gepaard met artrose, een plaatselijke ontstekingsreactie.

Prikkeling uitgaande van de facetgewrichten in de hals (‘cervicaal’) kan leiden tot halspijn, die soms uitstraalt tot aan de schouder en de monnikskapspier. Vaak zijn er ook bewegingsbeperkingen van de wervelkolom in de hals.

Prikkeling uitgaande van de facetgewrichten in de lage rug (‘lumbaal’) kan leiden tot een (vaak bandvormige) lage rugpijn, die soms uitstraalt naar het zitvlak, de liesstreek, de heupstreek of het bovenbeen.

Wat is het doel van deze infiltratie?

Er kunnen twee soorten facetinfiltraties overwogen worden: therapeutische en diagnostische.

Bij therapeutische facetinfiltraties wordt in de pijnlijke gewrichten een plaatselijk werkend corticosteroïd ingespoten: dit vermindert de ontstekingsreactie en de hierdoor veroorzaakte zwelling. Dit kan de pijn verlichten.

Vaak is het wel zo dat er in het begin een tijdelijke toename van de klachten mogelijk is (dit is niet onrustwekkend). Het effect verschijnt vaak pas na enkele dagen: dit is eigen aan corticosteroïden. Afhankelijk van het resultaat kan de behandeling eventueel herhaald worden, ten vroegste twee weken na de eerste infiltratie.

Bij diagnostische facetinfiltraties (proefbehandeling) wordt een plaatselijk verdovend product ingespoten op de zenuwtakjes die de pijnlijke facetgewrichten bezenuwen. Hierdoor kan de pijn die in de gewrichten ontstaat niet meer doorgestuurd worden naar de hersenen. Deze infiltratie wordt wel terugbetaald door het ziekenfonds.

Hoe zijn de resultaten van de infiltratie?

Vaak is er na therapeutische facetinfiltraties een tijdelijke of gedeeltelijke verbetering van de klachten. Garantie op beterschap kan niet gegeven worden: de onderliggende oorzaak (bv. slijtage) wordt door de infiltraties immers niet weggenomen. Therapeutische facetinfiltraties worden minder vaak uitgevoerd dan vroeger, omdat wetenschappelijke studies aantonen dat het resultaat van een ‘facetdenervatie’ vaak beter is.

De diagnostische facetinfiltraties moeten in de eerste plaats als een ‘proefbehandeling’ gezien worden, om uit te maken of de betrokken zenuwtakjes al dan niet een rol spelen in het pijnprobleem. Indien er binnen de 24 uur na de proefbehandeling een tijdelijk goed effect optreedt (minstens 50% beterschap), kan een radiofrequente behandeling (‘denervatie’ of ontzenuwing) met behulp van een elektrische stroom overwogen worden.

Indien er geen enkele beterschap optreedt met de diagnostische facetinfiltraties, zijn ook therapeutische facetinfiltraties of een ontzenuwing zinloos.

Wat is het doel van een radiofrequente behandeling van de facetgewrichten?

Na een positieve proefbehandeling zijn er redenen om aan te nemen dat de betrokken zenuwtakjes mogelijk een rol spelen in uw pijnprobleem.

Via een radiofrequente behandeling wordt de pijngeleiding van deze zenuwtakjes stilgelegd en kan een langduriger pijnstilling bekomen worden. Dit gebeurt door middel van een bepaald soort elektrische stroom: dit heet een denervatie of ‘radiofrequente (RF) laesie’.

Hierbij wordt het pijngeleidende zenuwtje van deze gewrichten onderbroken door het aanbrengen van warmte (80°C) via een naald.

Indien er na de proefbehandeling geen (of onvoldoende) beterschap optreedt, is een denervatie zinloos.

Hoe zijn de resultaten van de radiofrequente behandeling?

Vaak is er een tijdelijke of gedeeltelijke verbetering van de klachten. Dit effect verschijnt vaak pas na enkele weken en kan maar volledig beoordeeld worden na zes tot acht weken.

Garantie op beterschap kan spijtig genoeg niet gegeven worden: de onderliggende oorzaak (bv. slijtage) wordt door de denervatie immers niet weggenomen. Het is bijgevolg mogelijk dat de denervatie, ondanks een positieve proefbehandeling, onvoldoende beterschap biedt.

Wanneer er wel beterschap is en indien de pijn na verloop van tijd terugkomt, kan de denervatie herhaald worden.

Indien de pijn terugkomt na meer dan één jaar, is een nieuwe proefbehandeling noodzakelijk.

Hoe verloopt de infiltratie?

Vooraf krijgt u een infuus.
Voor een behandeling van de rug ligt u op uw buik.
Voor een behandeling van de hals, ligt u op uw rug of op uw zij, met de pijnlijkste kant bovenaan.
De betrokken regio wordt ontsmet.
De huid wordt eventueel plaatselijk verdoofd.
Met behulp van het radiologisch beeld (RX-stralen of echografie) worden de naalden (meestal drie) correct gepositioneerd en eventueel gecontroleerd door het inspuiten van contrastvloeistof. Deze plaatsing kan soms wat gevoelig zijn.
Daarna wordt de medicatie ingespoten.
De behandeling zelf duurt ongeveer 15 à 20 minuten.
U wordt daarna nog ongeveer 30 min geobserveerd.
Na toestemming van de pijnarts kan u het ziekenhuis verlaten.

Hoe verloopt de radiofrequente behandeling?

Vooraf krijgt u een infuus.
Voor een behandeling van de rug ligt u op uw buik.
Voor een behandeling van de hals, ligt u op uw rug of op uw zij, met de pijnlijkste kant bovenaan.
De betrokken regio wordt ontsmet.
De huid wordt eventueel plaatselijk verdoofd.
Met behulp van het radiologisch beeld (RX-stralen of echografie) worden de naalden (meestal drie) correct gepositioneerd. Deze plaatsing kan soms wat gevoelig zijn.
In de naalden wordt een elektrische stroom gestuurd.
U geeft mondeling aan (dus niet aanwijzen!) waar en wanneer u deze stroom voelt (een prikkelend gevoel of tintelingen). Wacht niet tot wanneer de stroom maximaal is, maar zeg het van zodra u de prikkeling gewaarwordt. Op deze manier gaan we na hoe ver de naald zich van het zenuwtakje bevindt.
Wanneer u de opgewekte stroom niet of te laat voelt, moeten de naalden herplaatst worden.
Vervolgens wordt een ander soort stroom toegediend, dit kan leiden tot spiersamentrekkingen.
Tot slot worden de zenuwtakjes verdoofd en daarna wordt de eigenlijke behandeling (het opwarmen van de naalden tot 80°C) uitgevoerd.
U wordt daarna nog ongeveer 30 minuten geobserveerd .
Na toestemming van de pijnarts kan u het ziekenhuis verlaten.

Nevenwerkingen en verwikkelingen

Hoewel de techniek en de producten erg veilig zijn, zijn er toch enkele nevenwerkingen en verwikkelingen beschreven:

Tijdelijke pijn op de insteekplaats is niet ongebruikelijk of verontrustend.
Het corticosteroïd (enkel in het geval van een therapeutische infiltratie) kan enkele nevenwerkingen hebben zoals: (tijdelijke) gewichtstoename, spierzwakte, rood gelaat, ontregeling van het bloedsuikergehalte, effect op het bot (botontkalking/osteoporose).Deze nevenwerkingen treden over het algemeen pas op indien er verschillende infiltraties na elkaar plaatsvinden.
In het geval van een denervatie kan er tijdensde eerste weken na de behandeling een toename van de pijnklachten (‘napijn’) zijn: dit is niet ongebruikelijk of verontrustend. U kunt hiervoor een pijnstiller innemen. Ook een tijdelijke gevoelsvermindering in de behandelde zone is mogelijk.
Na de infiltratie kunnen uw bloeddruk en polsslag tijdelijk dalen: dit is te wijten aan de plaatselijke verdoving. Ook tijdelijke duizeligheid is beschreven. Daarom wordt u na de procedure nog een tijdje geobserveerd.
Andere tijdelijke nevenwerkingen te wijten aan de plaatselijke verdoving zijn (bij infiltraties in de hals) een tranend oog, slechte smaak, gehoorverlies, heesheid en verdoving van de schouder of arm. Bij een infiltratie in de rug kunnen het been of het zitvlak mee verdoofd zijn. Deze effecten zijn tijdelijk en niet verontrustend.
Allergische reacties op latex, ontsmetting, contrastvloeistof of toegediende producten zijn steeds mogelijk. Vermeld steeds aan de verpleegkundige of arts of u gekende allergieën hebt.
Ernstige verwikkelingen zoals bloedingen, infectie (bv. hersenvliesontsteking) en zenuwbeschadiging zijn mogelijk, maar gelukkig erg zeldzaam.

Bijzondere aandachtspunten en voorzorgen

Een denervatie moet steeds gebeuren binnen de drie maanden na de proefbehandeling. Zo niet, bestaat het risico dat het ziekenfonds de behandeling niet vergoedt.
Houd er rekening mee dat u de dag van de infiltratie geen voertuigen mag besturen of machines mag bedienen. U moet zeker een begeleider (chauffeur) voorzien. Indien dat niet het geval is, zal de behandeling uitgesteld worden.
Indien u ’s morgens komt, moet u nuchter zijn vanaf middernacht. Uw normale ochtendmedicatie mag u innemen met een slokje water. Uitzondering: medicatie voor diabetes en bepaalde bloedverdunners mag u niet innemen.
Indien de infiltratie gepland is in de namiddag, mag u een licht ontbijt nemen tot 8.00u.
Indien u diabetes (suikerziekte) hebt en behandeld wordt met insuline, kan het corticosteroïd een tijdelijke verhoging van het suikergehalte in uw bloed veroorzaken.
Indien er een mogelijkheid bestaat dat u zwanger bent, wordt de infiltratie best niet uitgevoerd.
Het is aangewezen om bepaalde bloedverdunnende geneesmiddelen op voorhand te stoppen. Dit zal tijdens de voorafgaande consultatie besproken worden.
Indien u een infectie doormaakt (bv. keelontsteking, tandabces, luchtweginfectie, maag- of darminfectie, blaasinfectie, lokale infectie in de regio waar de infiltratie uitgevoerd wordt, behandeling met een antibioticum,…) kan het nodig zijn om de infiltratie uit te stellen.

Kostprijs

Alle pijnartsen van het pijncentrum zijn volledig geconventioneerd. Dit wil zeggen dat we de officiële tarieven aanrekenen, zoals ze voorzien zijn door het RIZIV. We rekenen geen ereloonsupplementen aan.

Voor de diagnotische infiltratie bestaat er een officiële nomenclatuurcode. Deze behandeling wordt dan ook gedeeltelijk terugbetaald door het ziekenfonds. Ook een private hospitalisatieverzekering kan eventueel tussenkomen.

Voor de therapeutische infiltratie bestaat er geen officiële nomenclatuurcode. Hiervoor wordt er daarom een bedrag aangerekend dat niet terugbetaald wordt. Uw eigen opleg bedraagt meestal tussen de 20 en 60 euro, afhankelijk van het aantal inspuitingen. Deze opleg wordt niet terugbetaald door het ziekenfonds, maar eventueel wel door een private hospitalisatieverzekering.

Al deze behandelingen hebben een therapeutisch karakter en worden dus vrijgesteld van BTW.

Tot slot

(elektronisch) verslag van de procedure door naar uw huisarts en eventueel naar de verwijzende arts-specialist.

Moesten er zich na de behandeling problemen voordoen, dan verwittigt u best uw huisarts. Dat is de aangewezen persoon om uw vragen te beantwoorden of u eventueel door te verwijzen.

Praktische info

De behandeling vindt plaats op onze campus in Dendermonde, Kroonveldlaan 50.

Wij raden u aan om ruim op tijd te komen, 30 minuten vóór het tijdstip van de afspraak.
Breng steeds uw identiteitskaart mee.
Vermeld vooraf aan de verpleegkundige of arts of bepaalde documenten moeten ingevuld worden
(sociaal verlof, brief adviseur, documenten hospitalisatieverzekering,…).

Voor vragen, opmerkingen of annulatie kan u terecht bij het pijnsecretariaat:

Maandag tot en met vrijdag

tussen 8.00 en 17.00 uur

op het nummer 052 25 22 58

of bij de medewerkers van het afsprakenbureau op het nummer 052 25 25 05